Ιστορικό - Αρχή

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Με την έννοια του ΤΟΕΒ Αγροκτήματος Ναούσης χαρακτηρίζεται η διοικητική περιοχή του Αγροκτήματος του Δήμου Νάουσας και των Δημοτικών Διαμερισμάτων Στενημάχου και Γιαννακοχωρίου. Η συνολική ακαθάριστη παραπάνω έκταση είναι 35.000 στρέμματα και από αυτήν μπορεί να καλλιεργηθεί έκταση 27.360 στρεμμάτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2006, τα 27.360 στρέμματα τα αποτελούν 7.056 αγροτεμάχια που τα κατέχουν 3.744 καλλιεργητές επίσης τα 17.665 στρέμματα αρδεύονται ενώ τα 9.695 είναι ξηρικά.

Σε αυτήν την περιοχή άρχισε πρώτα η συστηματική δενδροκαλλιέργεια και σήμερα είναι υποδειγματική για ολόκληρη την χώρα μας. Το καταπληκτικό στην περίπτωσή μας είναι ότι για την ανάπτυξη της δενδροκαλλιέργειας χρησιμοποιούνται επικλινείς έως πολύ επικλινείς εκτάσεις με εδάφη ανώμαλα ανάγλυφα και τελείως αβαθή, με υπέδαφος συνήθως βραχώδες. Παρόμοια εδάφη σε άλλες περιοχές της χώρας παραμένουν ακαλλιέργητα, άγονα ή με ασήμαντο όφελος από δασική βλάστηση και αραιά δένδρα. Η αξιοθαύμαστη αυτή ανάπτυξη της δενδροκαλλιέργειας στα εδάφη μας στηρίζεται κυρίως στην συστηματική χρησιμοποίηση του νερού και κατά δεύτερο λόγο, επίσης σοβαρό, στην φιλοπονία, επιμέλεια και τεράστια εμπειρία των καλλιεργητών.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Από πολύ παλαιά χρόνια τα νερά που πηγάζουν στην αρδευτική περιοχή του Οργανισμού χρησιμοποιούνταν για την άρδευση λαχανικών, μωρεόδενδρων, τριφυλλιού, αμπελιών κλπ και είχε κατασκευαστεί εμπειρικά από τους γεωργούς ένα δίκτυο διωρύγων και αρδευτικών αυλακών. Γραπτά και επίσημα στοιχεία για τις γεωργικές συνθήκες και τις αρδεύσεις στην περιοχή της Νάουσας έχουμε μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας, από το 1913 από την δημοσιευθείσα στο γεωργικό δελτίο του τότε Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας μελέτη «Η ΝΑΟΥΣΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» οικονομολογική μελέτη της γεωργίας κτηνοτροφίας κλπ. Από τα στοιχεία αυτά διαπιστώνεται ότι την περίοδο εκείνη αρδεύονταν κατά το καλοκαίρι στην περιοχή Ναούσης 400-500 Τουρκικά στρέμματα (660-800 Ελληνικά δεκαδικά) ημερήσια και τα πλεονάζοντα νερά από την άρδευση κατέρχονταν στην πεδιάδα και τελικά το περισσευούμενο νερό της Αράπιτσας εκχύνονταν στην λίμνη των Γιαννιτσών. Δουλείες ύδατος, δικαστικές και αγρονομικές αποφάσεις καθώς και έθιμα και συμφωνίες είχαν διαμορφώσει μέχρι το 1954 μία παραδεκτή και σταθερή ισορροπία στις αρδεύσεις και στην κατανομή του νερού. Από την προπολεμική περίοδο του 1940 την δενδροκομική πρόοδο της Νάουσας μιμήθηκαν και ακολούθησαν και οι κάτοικοι των γύρω συνοικισμών και μετέπειτα όλης της πεδινής περιοχής.

ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Πηγές υδροδότησης του δικτύου είναι : Οι πηγές του ποταμού της Αράπιτσας που βρίσκονται στον Άγιο Νικόλαο Νάουσας, οι πηγές Ισβορίων, Άτση, Χώρας Νερό, Ιταλικά, οι Γεωτρήσεις Σ.Σ.Ν., Ροδακινέας, Ροδιάς, Άμμου, Μπαλτανέτου, Ιωάννου, Πλατίτσα, Χριστίδη, Τζουμέλας, Κουπατσιάρη, Τριλοφιώτικη, Λάκκας, Μπουτάρη και Μύλου και επίσης ο χείμαρος του Μέγα Ρέμματος.

Η μέση παροχή των πηγών της Αράπιτσας που είναι και η βασική πηγή υδροδότησης είναι 800 λίτρα ανά δευτερόλεπτο και η άρδευση υπό κανονικές συνθήκες ξεκινά την 1^η Μαΐου και λήγει την 15^η Σεπτεμβρίου. Εξαίρεση η φετινή αρδευτική περίοδος που η άρδευση έχει ξεκινήσει από την Δευτέρα 23 Απριλίου.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Οι καλλιέργειες σε ποσοστό επί των αρδευόμενων εκτάσεων αντικατοπτρίζονται στον παρακάτω πίνακα :

Ροδάκινα	42,185 %
Διάφορα Οπωροφόρα	0,878 %
Μήλα	8,835 %
Σταφύλια	3,594 %
Κεράσια	4,220 %
Ακτινίδια	0,161 %
Κηπευτικά	0,095 %
Αχλάδια	0,024 %
Βερίκοκα	0,097 %
Μποστανικά	0,104 %
Δαμάσκηνα	0,430 %
Λωτοί	0,033 %
Σύκα	0,020 %
Κάστανα	0,212 %
Καρύδια	0,150 %
Βατόμουρα	0,024 %
Ελαιόδενδρα	0,051 %
Πατάτες	0,051 %
Βαμβάκια	0,000 %
Καλαμπόκια	0,353 %
Τριφύλλι	0,611 %
Τεύτλα	0,033 %
Σιτάρι	0,018 %
Κριθάρι	0,035 %
Δασική έκταση	0,249 %

Και η σύνθεση της έκτασης σχετικά με τον τρόπο άρδευσης, ως παρακάτω :

Με κατάκλιση : 9.593 στρέμματα

Με Τεχνική Βροχή : 90 στρέμματα

Με Μπεκάκια : 7.982 στρέμματα

Η διαχείριση της άρδευσης και η συντήρηση του δικτύου εκτός από τον έλεγχο και την εποπτεία που γίνεται από το Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού, γίνεται με το Τακτικό προσωπικό του Οργανισμού που είναι 3 άτομα, τα Υδρονομικά Όργανα και τους εργάτες συντήρησης. Τα Υδρονομικά Όργανα αποτελούνται από 12 Υδρονομείς που τοποθετούνται σε 12 αντίστοιχους αρδευτικούς τομείς και από 1 Επόπτη Υδρονομέων που επιβλέπει γενικά τους Υδρονομείς και τους εργάτες στο έργο τους. Οι 12 αρδευτικοί τομείς της περιοχής δικαιοδοσίας του Οργανισμού είναι :

α/α	Αρδευτικός Τομέας
1	Ισμαήλ - Παλιοκαλιά - Κουτίχα
2	Μπλάνα - Λαζαράσκα - Δαλαμάρι
3	Βάντος - Γαλατσιάνος - Μπαχούτσι - Σμίξη - Σωληνάρι
4	Φυτώριο - Τζουμέλα - Σ.Σ.Ν. - Τσιφλίκι - Καμάρα
5	Δ1 - Κουκούλι - Μύλοι
6	Τροχοί - Καραϊδα
7	Πούγκο - Στράντζα - Καρακάγια - Ροδακινέα - Γύμνοβο
8	Παναγιωπούλα - Γάστρα - Μαντέμι - Μπαλτανέτο
9	Κουρί Στενημάχου
10	Ροδιά - Άμμος Στενημάχου
11	Γιαννακοχωρίου Λάκκα - Γαλλικά κλπ
12	Γιαννακοχωρίου Μπάρα - Κούκοφριτ κλπ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

Ο Οργανισμός διοικείται από επταμελές διοικητικό συμβούλιο. Του συμβουλίου προΐσταται ο πρόεδρος και υπάρχουν οι θέσεις του αντιπροέδρου, του γραμματέα και του ταμία. Το διοικητικό συμβούλιο το εκλέγει και ελέγχει η Γενική Συνέλευση των αντιπροσώπων που αποτελείται από 67 εκλέκτορες που εκλέγονται κάθε τέσσερα χρόνια από την Τοπική Συνέλευση των μελών του Οργανισμού.

Διοικητικές Υπηρεσίες

Ο Τ.Ο.Ε.Β. Νάουσας έχει την έδρα του στην πόλη της Νάουσας σε ενοικιαζόμενα γραφεία επί της οδού Ζαφειράκη αριθμός 41, ισόγειο και πρώτο όροφο. Οι διοικητικές του υπηρεσίες διεκπεραιώνονται από τρεις υπαλλήλους που έχουν στην διάθεσή τους ένα πλήρης μηχανογραφημένο σύστημα που εγκαταστάθηκε το 1992 και μέχρι σήμερα αναβαθμίζεται συνεχώς. Ήταν από τους πρώτους Τ.Ο.Ε.Β. στην Ημαθία που μηχανογράφησε τις υπηρεσίες του καθιστώντας τον στους πρωτοπόρους και πλέον οργανωμένους Οργανισμούς της Ημαθίας.

Τεχνικές Υπηρεσίες

Με ειδικούς συνεργάτες που έχουν άμεση σχέση με την κατασκευή του αρδευτικού έργου Ανατολικού Βερμίου και σε συνεργασία με τις τεχνικές υπηρεσίες της Νομαρχίας Ημαθίας και του τμήματος Εγγείων Βελτιώσεων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, έχει κατασκευάσει και συντηρεί ένα τεράστιο και πολύπλοκο αρδευτικό και στραγγιστικό δίκτυο που καλύπτει 100% τις περιοχές του Αγροκτήματος της Νάουσας, του Στενημάχου αλλά και του Γιαννακοχωρίου.

Αρδευτικό Δίκτυο

Πριν την μερική κατασκευή του έργου «Αρδευτικό Έργο Ανατολικού Βερμίου Υψηλής Ζώνης Αράπιτσας» όλη η περιοχή δικαιοδοσίας του Οργανισμού καλυπτόταν με αρδευτικό δίκτυο που αποτελούνταν από ανοιχτές χωμάτινες διώρυγες που ξεκινούσαν από τις πηγές υδροδότησης και διακλαδώνονταν δια μέσου των αγρών. Σήμερα συνεχίζει να υπάρχει και να λειτουργεί το παραπάνω χωμάτινο δίκτυο συμπληρωμένο με το έργο Ανατολικού Βερμίου που περιλαμβάνει τσιμεντένιες διώρυγες, δεξαμενές και κλειστά δίκτυα που καλύπτουν την συνολική έκταση σε ποσοστό 90% περίπου, το υπόλοιπο 10 % συνεχίζει να αρδεύει με το χωμάτινο δίκτυο. Επίσης με ίδια κεφάλαια ο Οργανισμός έχει συμπληρώσει σε πολύ μεγάλο βαθμό και επεκτείνει τα παραπάνω αρδευτικά δίκτυα.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ

Για την εφαρμογή της άρδευσης και γενικά για την λειτουργία του ο οργανισμός εκδίδει κατ’ έτος κανονισμούς άρδευσης που ρυθμίζουν τον τρόπο άρδευσης, τον χρόνο άρδευσης και κάθε άλλο θέμα που έχει να κάνει με λειτουργία των αρδευτικών και στραγγιστικών δικτύων.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ

Γενικά από τις βασικές υδροληψίες (πηγές) το νερό με φυσική ροή και από τα αντλιοστάσια και γεωτρήσεις με άντληση, το νερό οδηγείται στις κεντρικές διώρυγες (πρωτεύοντα δίκτυα) και μέσω αυτών σε δεξαμενές ή σε δευτερεύοντα και τριτεύοντα δίκτυα που οδηγούν το νερό στα αγροκτήματα.

Τα υδρονομικά Όργανα καθημερινά συντάσσουν το ημερήσιο δελτίο άρδευσης που καθορίζει το ποια αγροκτήματα θα αρδεύσουν την συγκεκριμένη ημέρα και για ποιες ώρες. Αυτό βέβαια εφαρμόζεται αυστηρά όπου υπάρχει σταθερή και συγκεκριμένη παροχή ύδατος, ενώ με μερική ανοχή όπου τα δίκτυα είναι χωμάτινα ή δεν υπάρχει σταθερή παροχή.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ

Στην Περιοχή μας βασικό και σπουδαιότερο πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί να συμπληρωθεί το υδάτινο δυναμικό από άλλες υδροληψίες (π.χ. Αλιάκμονας ή μεγάλες γεωτρήσεις), το γεγονός αυτό αναγκάζει τον Οργανισμό να διαχειρίζεται μόνον τις δικές μας μικρές πηγές υδροληψίας και να εστιάζει την προσοχή του περισσότερο στην συστηματοποίηση των δικτύων και στην εξάλειψη των απωλειών. Άλλα τρέχοντα προβλήματα είναι :

1. Η ύπαρξη ακόμη χωμάτινων διωρύγων

2. Η μη ύπαρξη κατάλληλων τοποθεσιών για την δημιουργία φραγμάτων

3. Η ταυτόχρονη λειτουργία των ανοιχτών και κλειστών δικτύων

4. Η ταυτόχρονη λειτουργία των δικτύων ως αρδευτικά και ως στραγγιστικά ή αποχετευτικά

5. Ο μικρός κλήρος και αναγκαστικά οι πολλοί καλλιεργητές

6. Η ακαθαρσία των νερών αφού δέχονται και τους υπονόμους της πόλης

7. Η μη εγκατάσταση από μέρους των κτηματιών κλειστών συστημάτων άρδευσης, αν και υπάρχει η υποδομή από τον Οργανισμό.

8. Το μεγάλο κόστος λειτουργίας των αντλιοστασίων.

Για όλα τα παραπάνω από τον Οργανισμό έχουν γίνει μεγάλα βήματα προόδου, πολλά είναι σε εξέλιξη και ευελπιστούμε στο άμεσο μέλλον να εξαλειφτούν τα περισσότερα τουλάχιστον.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τέλος, η ύπαρξη και σωστή λειτουργία των Νομαρχιακών αλλά και Περιφερειακών Υπηρεσιών, βοηθούν τον Οργανισμό μας στην σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων της περιοχής μας και μπορούμε να αντεπεξέλθουμε ικανοποιητικά έως και σήμερα στην εξυπηρέτηση των καλλιεργητών και φυσικά με σεβασμό στο περιβάλλον.